Sa isang tahimik na umaga sa bayan ng Mulanay, Quezon, isang ordinaryong pangyayari para sa maraming pamilya ang naganap: dumalaw sa lokal na klinika sina Marlon at Jenny Reaño kasama ang kanilang anak na si Jiro, isang 11 anyos na batang lalaki. Simple lang sana ang gagawin – isang normal na ceking o phimosis procedure, kilala rin bilang tuli. Ngunit sa kabila ng pagiging karaniwan, ang pangyayaring ito ang nauwi sa hindi inaasahang trahedya, pag-iyak, at paghihiwalay na hindi kayang balikan.

Ang klinika ay isang maliit na pasilidad na pinapatakbo ng isang medikong kilala sa komunidad. Karamihan ng residente ay nagbibigay ng tiwala sa doktor dahil sa kanyang reputasyon at mga sertipikasyon. Kaya nang sinabi ng doktor na kakailanganin ni Jiro ang ikalawang turok ng anesthesia bago simulan ang operasyon, walang pumigil – pinaniniwalaan ng magulang na ito ay para sa kapakanan ng kanilang anak.

Ngunit ilang minuto lamang matapos ang komplikasyon, napansin agad ang hindi normal. Nagsimula si Jiro sa isang biglaang pag-alog ng katawan, na kung tawagin ay seizures o nangingisay. Agad namang tinawag ang mga medikal na staff. Nabigyan si Jiro ng suporta, subalit hindi nagtagal ay nanghina ang bata. Ilang saglit pa ay hindi na siya kumikibo – isang sitwasyong hindi inaasahan ng sinuman.

Sa gitna ng kawalan ng tiyak na paliwanag, tumakbo sina Marlon at Jenny sa tabi ng kanilang sanggol. Halos hindi makapaniwala, nakatingin sa malamig na katawan ng anak, tila tanong ang kumapit sa kanilang isipan: “Paano ito nangyari? Hindi ba’t ito ay simpleng tuli lang?” Walang sagot ang doktor maliban sa isang palusot: kahina-hinalang komplikasyon daw ito sa pamamaraan ng anesthesia.

Sa paglipas ng mga oras, nakahanda na ang NBI (National Bureau of Investigation) upang simulan ang malalimang imbestigasyon. Hinikayat ng magulang ang pagrekober ng lisensya, pagsara ng klinika, at sisihin ang doktor kung kinakailangan. Ayon sa abiso ng NBI Director na si Jaime Santiago, layunin nilang tuklasin ang ugat ng trahedya. Napag-alaman na maaaring ang ikalawang turok ng anesthesia ay nagdulot ng abnormal na pagdaloy ng dugo, partikular ay aneurysm – isang delikadong pamamaga ng arterya na maaaring magdulot ng biglaang pagkamatay.

Sinabi ni Santiago na ipakakulong nila ang doktor upang pakinggan at magbigay paliwanag. Hinihintay din ng publiko ang mga resulta ng autopsy, ultrasound, at iba pang test. Sa ngayon, patuloy na iniimbestigahan ang posibilidad na ang pagdoble ng anesthesia dose ang naglikha ng problema. May mga naunang pag-aaral na nagsasabing maaaring lumala ang epekto ng anesthesia kung ito ay ibibigay nang sunud-sunod at hindi sa tamang dosis — lalo na sa maliit na bata.

Hindi maiiwasang maramdaman ng komunidad ang pwersang tumitilápang ibabaw: si Jiro, na puno ng buhay at ngitian, ay nabura sa isang iglap. Para sa mga kapitbahay, nakapagtataka na sa kabila ng pagiging isang doktor ang gumawa ng proseso, bakit nagkaroon ng seryosong pagkakamali? Bakit dalawang turok? Bakit walang masusing pag-monitor habang ginagawa ang pamamaraan?

Ngayon, si Marlon ay tuloy ang paghingi ng hustisya — hindi lamang para sa anak, kundi para sa lahat ng batang papasok pa sa naturang klinika. Si Jenny naman, bagamat luluhod sa kalungkutan, ay buong tapang na niyayakap ang pangarap ng anak: mabigyan ng karapatang buhay, ng pagkakaalam, at ang pagkakataon para maging normal na bata muna.

Sa gitna ng sakit, nakita ang pagtutulungan ng mga awtoridad, lokal na pamahalaan, at mga lokal na grupong tagapagtanggol ng karapatan ng pasyente. May mga paunang pahayag sa kongreso tungkol sa mas mahigpit na regulasyon sa mga maliit na klinika, pati na rin ang pagsusuri sa tamang monitoring ng anesthesia sa mga menor de edad.

Ngunit hindi pa rin nawawala ang pangamba — ano nga ba ang posibleng epekto ng anesthesia kung hindi wasto ang pamamaraan? Maaari lang kaya itong nakahiwalay at hindi maiwasan? O may itinatago ang turok na ikinasawi ni Jiro? Bugtong ang patuloy na lilitaw habang ang luha ng magulang ay hindi matuyo.

Sa huli, ang pinakamalaking tanong ay nananatili: iba ba ang dapat pinili? Baka nakaligtaan. Baka may hindi sinabing pagsilip sa korte pagkaraan ng istorya. Baka… o baka hindi na muling babalik ang ngiti ni Jiro.