“Mama, bakit hindi mo na ako katabi sa pagtulog?”

Isang simpleng tanong mula sa inosenteng labi ng isang batang lalaking hindi pa lubos na nauunawaan ang kahulugan ng kamatayan, ngunit sapat na ang kanyang damdamin upang maramdaman ang matinding kirot ng pagkawala.

Sa isang malamig na silid ng burol, tanging ang mga mahihinang hikbi at pag-iyak ng bata ang umaalingawngaw. Wala siyang ibang hiniling kundi ang muling maramdaman ang init ng yakap ng kanyang Mama. Kinuha niya ang isang maliit na upuan, itinapat sa harap ng kabaong, saka siya marahang umakyat at dumukwang. Isinandal niya ang kanyang ulo sa malamig na kahon, waring umaasa na ang katahimikan ng gabi ay magbubukas sa isang himala—na bigla na lang magigising ang kanyang ina at sasabihing, “Halika na anak, matulog na tayo.”

Ang eksenang iyon ay hindi isang eksena mula sa pelikula. Isa itong malupit na realidad na sumasaksak sa puso ng sinumang makakakita. Isang batang napakaliit pa para maranasan ang ganitong klaseng sakit. Napakabata para maulila. Napakainosente para maintindihan ang malupit na siklo ng buhay.

Marahil para sa kanya, akala niya’y nagtatampo lang si Mama. O baka naman may lakad lang at babalik din. Hindi pa niya lubos na maintindihan na ang kabaong na yakap-yakap niya ay hindi pintuang mabubuksan pa, kundi isang wakas na hindi niya kayang tanggapin.

Araw-araw, paulit-ulit ang kanyang tanong. “Bakit hindi mo na ako nilalambing?” “Bakit hindi mo na ako sinusubuan?” “Bakit hindi mo na ako kasama matulog?” Mga tanong na walang kasagutan, kundi mga luha, buntong-hininga, at katahimikan.

Habang abala ang mga matatanda sa pag-aayos ng burol, pagdarasal, at pag-aasikaso sa mga bisita, ang batang ito ay nananatili sa tabi ng kanyang ina. Tahimik, mapagmasid, at puno ng pangungulila. Wala siyang sinisisi, wala siyang galit—puro tanong lang na hindi masagot ng kahit sinong naroroon.

Isang araw, may lumapit sa kanyang isang matandang babae. Marahan siyang lumuhod at hinawakan ang kamay ng bata. “Anak, mahal ka ng Mama mo. Nasa langit na siya, kasama na si Jesus. Hindi ka na niya iiwan,” bulong nito. Ngunit tumingin lang ang bata, hindi alam kung paano tatanggapin ang sinabi. Para sa kanya, mas totoo pa rin ang lamig ng kabaong kaysa sa mga salitang iyon.

Habang lumilipas ang mga araw, unti-unti ring nauubos ang mga tao sa burol. Pero ang batang ito, nananatiling tila bantay sa tabi ng kanyang Mama. Pinipilit niyang alalahanin ang mga masasayang alaala—ang mga yakap, halik, at kwentong pambata bago matulog. Ngunit unti-unting tinatalo ng katahimikan ang mga alaalang iyon, na parang dinadala ng hangin palayo sa kanya.

Isang gabi, nadatnan ng isang kaanak ang bata sa sulok, yakap ang isang lumang t-shirt ng kanyang Mama. Mahigpit ang pagkakayakap niya dito, at sa kanyang mukha ay nakapinta ang lungkot at pagod. “Ito na lang ang naiwan sa akin…” bulong niya sa sarili, halos hindi marinig.

Sa murang edad, natututo siyang maging matatag sa gitna ng kawalan. Ang simpleng pagkilos niya ng pag-upo malapit sa kabaong, pagyakap sa malamig na kahon, at paghawak sa mga gamit ng ina ay mga senyales ng isang pusong sumusubok unawain ang hindi maunawaan.

Ang mga ganitong eksena ay paalala sa ating lahat kung gaano kahalaga ang presensya ng isang magulang sa buhay ng isang bata. Hindi sapat ang pagkain at laruan—ang pagmamahal, yakap, at gabay ang tunay na bumubuo sa puso ng isang bata.

Ngunit sa kabila ng lahat, naniniwala tayong may mga anghel na pinapadala ang Diyos para sa mga tulad niya. Maaaring sa ngayon, hindi pa niya makita, ngunit darating ang araw na mararamdaman niya ang liwanag. Sa tulong ng mga taong may malasakit, sa mga dasal ng mga hindi niya kilala, at sa paggabay ng kanyang Mama mula sa langit—unti-unting muling mabubuo ang kanyang ngiti.

Hindi ito kwentong mabilis malimutan. Isa itong kwento ng masakit na pamamaalam, ng inosenteng pagmamahal, at ng pag-asang kahit sa gitna ng kadiliman, may liwanag na darating.

Sa mga tulad ng batang ito, nawa’y maging mas bukas ang ating puso’t mata. Hindi lahat ng sugat ay kita sa balat. Ang iba, nasa puso—at matagal bago maghilom. Ngunit sa bawat haplos, sa bawat dasal, sa bawat pag-unawa, nagkakaroon sila ng panibagong lakas.

Sa huli, ang tanong na “Mama, bakit hindi mo na ako katabi sa pagtulog?” ay mananatili. Ngunit balang araw, mapapalitan ito ng panalangin: “Mama, salamat po sa pagmamahal mo. Bantayan mo po ako mula sa langit.”