Ang Pagsasara ng Pinto: Bakit Iminumungkahi ang “Honorable Exit” ni Marcos Jr. at Ang Katotohanan sa Likod ng Truck-Truck ng Pera na Bumabalot sa Bayan

Ang administrasyong Marcos ay kasalukuyang nasa gitna ng pinakamalaking politikal at moral na pagsubok. Sa gitna ng patuloy na pagdami ng mga akusasyon ng malawakang korapsyon at ang lumalabas na mga detalye ng sistematikong katiwalian, ang usap-usapan tungkol sa isang “government reset” ay hindi na lamang bulong, kundi isang pampublikong diskusyon na lumulutang sa hangin. Ang mga kaganapan ay nagpapahiwatig ng matinding paghina ng tiwala ng publiko at ang pag-usbong ng mga radikal na solusyon, mula sa panawagan para sa federalismo hanggang sa diretsahang paghihikayat na magbitiw sa pwesto.

Ang dalawang magkaibang panawagan—ang isang humihingi ng caretaker president at ang isa namang naglalayong makamit ang “honorable exit”—ay nagpapakita ng kalaliman ng krisis na bumabalot sa bansa.

Ang Pagtugon sa Kaguluhan: Federalismo Laban sa Caretaker
Ang mabilis na paglutang ng ideya ng isang “government reset”, na isinusulong umano ng ilang sektor ng militar at naglalayong magluklok kay negosyanteng Ramon Ang bilang caretaker president, ay agad na sinagot ng isang matinding paninindigan mula sa Senado. Mariing pumalag si Senador Robin Padilla, na iginiit na ang tunay na solusyon sa mga problema ng bansa ay ang federalismo, hindi ang isang caretaker. Idiniin ni Padilla ang nararamdamang pagkadismaya ng Visayas at Mindanao sa patuloy na pag-asa at pagtutuon ng kapangyarihan sa Luzon, na siyang ugat ng maraming suliranin. Para sa kanya, ang pagbabago sa istruktura ng gobyerno ang susi, hindi ang pagpapalit lamang ng mga tao.

Kasabay nito, isang mas diretsahan at mapangahas na panawagan ang lumabas mula kay dating Ilocos Governor Luis “Chavit” Singson. Direkta niyang hinikayat si Pangulong Marcos Jr. na magbitiw para sa isang “honorable exit” upang maiwasan ang kapalaran ng kanyang ama noong 1986 People Power Revolution. Iginiit ni Singson na “dead sure mapapatalsik siya” sa gitna ng umiigting na krisis at patuloy na korapsyon. Ang panawagang ito, na nagmumula sa isang kilalang politiko at mula pa sa Ilocos, ay nagpapakita na ang krisis ay malalim at umaabot na sa pinakapundasyon ng administrasyon.

Ang Pinaka-matinding Rebelasyon: Truck-Truck ng Pera sa Diamond Hotel
Ang mga panawagang politikal ay lalo pang pinatindi ng mga detalye ng korapsyon na lumabas mula sa isang mapagkakatiwalaang source. Nagbigay ng seryosong akusasyon si Senador Ping Lacson, na nagbunyag ng “truck-truck ng pera” na umano’y dine-deliver sa basement parking ng Diamond Hotel sa Roxas Boulevard. Ang halaga, ayon kay Lacson, ay mas malaki pa kaysa sa “mali-maletang pera” na naunang binanggit ni Marine Sergeant Orle Gutesa.

Ang mga itinuturong tumanggap ng “sweetheart deal” na ito, na mas malaki kaysa sa naunang mga alegasyon, ay sina dating Usec Trigiv “Triib” Olivar at dating Usec Adrian Carlos Bersamin, na tinawag na “partners in crime” at sinabing konektado sa transaksyon ni DBM Secretary Mina Pangandaman.

Ang ganitong kalaking operasyon ng korapsyon ay humihingi ng isang simpleng imbestigasyon na madaling gawin ng gobyerno:

Imbestigasyon sa CCTV: Ipatawag ang head ng security ng Diamond Hotel at i-secure ang CCTV footage ng paglabas-pasok ng armored vans.

Pagsunod sa Armored Service: Ipatawag ang kumpanya ng armored service upang alamin kung saan nagmula ang pera—kung sa Landbank ba o sa isang kontratista.

Pagsubaybay sa Maserati: Iminungkahi rin ang pag-trace sa isang Maserati sports car na nakita sa isang larawan kasama ang maleta ng pera. Ang pagsubaybay sa conduction sticker sa Bureau of Customs (BOC) at Land Transportation Office (LTO) ay mabilis na matutukoy ang nagmamay-ari.

Ang nakakagalit sa publiko ay ang pagiging mabilis ng pamahalaan na arestuhin ang mga “lowly bureaucrats” ng DPWH, na tinawag na “overkill” at “drama,” habang ang dalawang itinuturong “Batman and Robin” (Olivar at Bersamin) ay walang ginagawang aksyon ang pamahalaan. Ang selektibong pagpapanagot na ito ay nagpapakita ng isang malinaw na pagtatangka na protektahan ang mga matataas na opisyal at gawing “scapegoat” ang mga maliliit na kawani.

Ang Utos Mula sa Aguado Street: Ang P50 Bilyong Insertion at ang Pangulo
Ang kredibilidad ng mga alegasyon ay lalong tumibay sa bagong testimonya ni dating Kongresista Zaldico. Idinetalye niya ang isang personal at direktang pagpupulong niya kay Pangulong Marcos Jr. noong Marso 2025 sa 1201 Aguado Street, tapat ng Gate 4 ng Malacañang.

Ayon kay Zaldico, sa pagpupulong na iyon, direkta umanong sinabi ng Pangulo sa kanya: “Huwag mo akong pigilan sa mga insertion ko at huwag ka na makialam sa budget.” Ang pahayag na ito ay naglalagay ng Pangulo mismo sa sentro ng kontrobersya ng budget insertion.

Ang testimonya na ito ay nagbigay-linaw sa usapin tungkol sa Php 50 bilyong insertion na umano’y para kay Ilocos Norte Congressman Sandro Marcos. Ang detalye ng pagpupulong—na inihalintulad sa testimonya ni Clarissa Ocampo sa impeachment trial ni Erap Estrada, kung saan sinabi niyang “I was a foot away”—ay nagpapatibay sa kredibilidad ng pahayag. Nabanggit din ang Php 97 bilyong insertion sa panukalang 2026 budget na inilipat sa National Expenditure Program (NEP), na nagpapakita ng tuloy-tuloy na kalakaran ng malalaking insertions sa pambansang pondo.

Ang epekto ng ganitong kalaking insertions ay malinaw: ang pondo ng bayan na dapat sana ay napupunta sa edukasyon at pabahay ay nauubos dahil sa korapsyon. Ayon sa pagtaya, ang Php 1 bilyon ay kayang magpaaral ng 5,000 estudyante o makapagtayo ng 2,900 socialized housing units. Ang bawat bilyon na ninanakaw ay katumbas ng libu-libong Pilipino na nawawalan ng pag-asa.

Ang Implikasyon ng Korapsyon: Kamatayan at Kasiraan sa Ilocos Norte
Ang malaking halaga ng korapsyon ay hindi lamang usapin ng nawawalang pera; ito ay usapin ng buhay at kamatayan. Ipinakita ng ulat ng GMA7 ang malinaw na epekto ng katiwalian sa mga proyekto: substandard na flood control projects sa Ilocos Norte, partikular sa Bongo River sa Nueva Era.

Ang mga proyektong nagkakahalaga ng Php 1.96 bilyon (para sa 2022-2023) ay nakuha umano ng mga kumpanyang konektado sa mag-asawang Sara at Curly Disaya. Ang imbestigasyon ay naglantad na ang mga river wall ay nasira agad ng Bagyong Egay. Ang disenyo ay manipis, walang bakal sa loob, at puro bato lamang. Ang mga substandard na proyekto na ito ay naglalagay sa panganib ng pagkamatay ang mga tao sa tuwing may bagyo. Hindi rin umano dumaan ang mga proyektong ito sa lokal na pamahalaan, na lalong nagpapatunay ng maling kalakaran sa pagkuha ng kontrata.

Ang Hamon sa Simbahang Katoliko: Pananagutan Laban sa Pagbabalatkayo
Sa gitna ng lahat ng ito, kinuwestiyon ang inihandang prayer rally ng Simbahang Katoliko laban sa korapsyon sa Nobyembre 30, dahil wala silang pinapangalanang tiwali o magnanakaw. Tinawag itong “pagbabalatkayo” at “pagiging ipocrito.”

Ang korapsyon ay isang malinaw na paglabag sa 10 Commandments (“Huwag Kang Magnanakaw”). Ang epekto ng korapsyon ay nagdudulot ng pagkamatay dahil sa baha, kawalan ng pondo para sa edukasyon, at pabahay—lahat ng ito ay isyu ng moralidad at pagpapakatao. Ang isang panalangin ay hindi magiging epektibo kung walang kasamang pagkilos, at ang pagtatago sa likod ng general na panawagan ay nagbibigay-proteksyon sa mga tiwali.

Ang bawat Pilipino ay may pananagutan. Ang paglaban sa korapsyon ay hindi dapat maging “new normal.” Kailangan ang malalim na imbestigasyon, paggamit ng simpleng teknolohiya tulad ng CCTV, at ang pagpapanagot sa mga matataas na opisyal, hindi lamang sa mga maliliit na kawani. Ang pagprotekta sa pondo ng bayan at ang pag-iwas sa pagdurusa ng mga Pilipino ay ang tanging paraan upang maisakatuparan ang tunay na hustisya at pagbabago.