Ang Irony ng Hustisya: Bakit Hindi Sapat ang Pagtawag sa Humanity ni Atty. Roque sa ICC, at Ang Muling Paglitaw ng Bilyun-Bilyong Pisong Ghost Projects sa Pilipinas

Ang Pilipinas ay kasalukuyang nakakaranas ng isang dual crisis ng hustisya at korapsyon. Sa international arena, ang International Criminal Court (ICC) Appeals Chamber ay nagbigay ng isang final verdict na nagdulot ng matinding pagkabigla at emosyonal na pagkawasak sa mga tagasuporta ni dating Pangulong Rodrigo Roa Duterte (FPRRD). Sa domestic front naman, ang isang simpleng aksyon ng restitution mula sa isang DPWH engineer ay naglantad ng malalim na sugat ng katiwalian, na lalong pinatindi ng mga ulat tungkol sa mga “ghost flood control projects” sa Pangasinan.

Ang mga pangyayari ay nagpapakita ng magkasalungat na narratives: ang paglaban para sa kalayaan ng isang dating pangulo laban sa international law, at ang patuloy na paglalaho ng bilyun-bilyong pondo ng bayan sa kamay ng mga opisyal.

Ang Pagbasura ng ICC: Luha, Batas, at Ang Call of Humanity
Ang desisyon ng ICC Appeals Chamber na unanimously na ibasura ang apila ng kampo ni FPRRD para sa kanyang pansamantalang kalayaan (interim release) ay hindi na ikinagulat, ngunit nagdulot ng matinding emosyonal na reaksyon. Ang tatlong grounds ng apila ay hindi kinatigan ng korte, na nagpapatuloy sa kaso laban kay Duterte sa kabila ng kanyang edad na 80 taong gulang at ang humanitarian plea ng kanyang mga supporters.

Ang emotional toll ay kitang-kita sa mga public figures. Naging emosyonal si Senator Robin Padilla at ang abogado ni PRRD na si Attorney Harry Roque. Ang pahayag ni Roque ay nagpapakita ng frustration sa legal process: “Sometimes it’s about law but it’s also about justice and about the call of humanity.” Ang pagtawag sa humanity ay nagpapahiwatig na ang legal technicalities ng ICC ay tila hindi sensitibo sa kondisyon ng dating pangulo.

Ang pamilya Duterte, kabilang ang apo na si Second District Representative Omar Duterte, ay nagpahayag din ng lungkot at pagkadismaya, na hindi maintindihan kung bakit ibinasura ang humanitarian defense. Ang mga Dabawenyo at DDS supporters ay nagpahayag ng kanilang lungkot at pag-asa na makakalaya na si “Tatay Digong.”

Gayunpaman, sa isang unexpected twist, ang PDP-Laban at ang pamilya Duterte ay naglabas ng statement na nagsasabing tinatanggap nila ang desisyon nang may kapayapaan. Nangako silang patuloy na susuportahan si Duterte at makikipagtulungan sa defense team. Ang pagbabalik ni Sen. Robin Padilla sa Netherlands pagkatapos ng sesyon ng Senado ay isa ring signal ng patuloy na suporta.

Ang Domino Effect: Milyun-Milyong Restitution at Ang Tanong sa mga Mastermind
Sa kabilang dako ng hustisya, nagkaroon ng isang nakakagulat na development sa domestic corruption—isang aksyon na dapat sana ay nagdudulot ng pag-asa ngunit nag-iwan lamang ng mas maraming tanong.

Isang DPWH Engineer na si Henry Alcantara, na kinatawan ni Attorney Emil Hoven, ang nagsauli ng milyun-milyong piso sa Department of Justice (DOJ) bilang bahagi ng restitution para sa anomalya sa isang flood control project. Bagama’t ang halaga ay “what appears to be Php1 million in cash” (na naunang binanggit na Php10 milyon), ang kilos na ito ay nagpapatunay ng existensiya ng katiwalian.

Ang aksyon na ito ay nagbunsod ng isang matinding tanong sa publiko: “yun bang mga mastermind ay boluntaryo rin na magsusuli ng bilyon-bilyong pera na kinurakot nila sa kaban ng bayan?” Ang restitution na ito ay tila isang “scapegoat action,” na nagpapahintulot sa mga mastermind na manatiling tahimik habang ang isang low-level official ang nagsasauli ng fraction ng total corruption.

Ang Ghost Projects ng Pangasinan: Ang Real na Epekto ng Katiwalian
Ang irony ay lalong tumindi sa ulat tungkol sa “ghost flood control projects” sa Pangasinan, na direktang nagpapakita ng real-life impact ng corruption na ito.

Ang isang grupo ng mga residente sa Pangasinan ay dumulog sa Office of the Ombudsman upang ireklamo ang mga proyektong ito.

Akusasyon: Nagkaroon umano ng sabwatan sa bidding at paggawad ng mga kontrata. Binayaran umano ang mga contractor at pinalabas na kumpleto na ang proyekto kahit wala pa namang konstruksyon.

Halaga ng Katiwalian: Dalawang proyekto ang binanggit: isang River Bank Protection Dike na nagkakahalaga ng higit sa Php235 milyon sa Barangay Santo Tomas Casibong, at isa pa na nagkakahalaga ng higit sa Php50 milyon sa Sityo Dalumat.

Ang epekto sa komunidad ay nakakabahala: dahil sa mga ghost project na ito, patuloy na nakakaranas ng matinding pagbaha ang mga residente sa San Jacinto, Pangasinan, na umaabot hanggang dibdib ang lalim ng tubig at nakakaapekto sa kanilang mga ari-arian at hayop.

Ang kwento ng Pangasinan ay nagpapatunay na ang corruption sa flood control ay hindi lamang usapin ng nawawalang pera; ito ay usapin ng kaligtasan at pagdurusa ng mga Pilipino.

Konklusyon: Ang Hamon sa Moralidad at Batas
Ang mga kaganapan ay nagpapakita ng isang stark contrast sa Philippine governance. Sa isang panig, mayroong desisyon ng ICC na nagpapakita ng internasyonal na pananagutan laban sa humanitarian plea. Sa kabilang panig, mayroong domestic corruption na nagaganap nang hayagan, kung saan ang isang simpleng restitution ay tila insulto sa bilyun-bilyong nawawalang pondo.

Ang pagtanggap ng pamilya Duterte sa desisyon ng ICC ay nagbigay ng kapayapaan sa gitna ng international turmoil. Ngunit ang patuloy na pag-iral ng ghost projects at ang kawalan ng aksyon laban sa mga “mastermind” ay nagpapatunay na ang tunay na laban para sa hustisya ay nasa domestic arena pa rin. Ang mga Pilipino ay naghihintay ng malinaw na aksyon laban sa katiwalian na patuloy na nagpapahirap sa bansa.