The Million-Peso Scam: When a Filipino's Greed Turned Against His Own

Sa bansang kilala sa bayanihan at malasakit sa kapwa, isang balitang yumanig sa buong sambayanan: isang Pilipino ang nanloko sa kapwa Pilipino, kapalit ang milyon-milyong piso. Isang kwento ng kasakiman, tiwala, at pagkakanulo—isang krimeng hindi basta malilimutan.

Ang lahat ay nagsimula sa pangako. Isang investment scheme na umano’y ligtas, mabilis ang kita, at siguradong babalik ng doble o triple. Ang lalaking nasa likod nito, si “Marco” (hindi niya tunay na pangalan), ay kilalang-kilala sa komunidad. Maayos manamit, may magandang pananalita, at higit sa lahat, may reputasyong matino. Ginamit niya ang kanyang magandang imahe upang hikayatin ang mga kapitbahay, kaibigan, at maging mga kamag-anak na ipagkatiwala sa kanya ang kanilang pinaghirapang pera.

“Pare, subok na ‘to. Ako na ang bahala,” paulit-ulit niyang sinasabi, habang ipinapakita ang kanyang social media na puno ng mga litrato ng mamahaling sasakyan, dinner sa mamahaling restaurant, at screenshots ng diumano’y tubo ng kanyang mga “investors.” Hindi nagtagal, dumami ang naniwala. Mula sa maliit na halaga, umabot sa milyon ang nailagak sa kanyang “negosyo.”

Ngunit ang hindi alam ng marami, ito pala ay isang classic pyramid scam. Sa halip na i-invest ang pera, ginamit ito ni Marco para pondohan ang kanyang marangyang pamumuhay at para bayaran ang mga naunang “investors” gamit ang bagong perang pumapasok. Habang dumarami ang naloloko, lalong tumataas ang kanyang kita. Para sa kanya, ito ay isang laro ng tiyempo — at habang naglalaro siya, unti-unti namang nalulubog sa utang at pagkalugi ang mga inosente niyang kababayan.

Isang dating OFW ang nagsalita sa media, habang lumuluha: “Ang ipon ko sa sampung taon abroad, isang pirma lang nawala. Pinangarap kong makapagpatayo ng negosyo sa Pilipinas. Pero giniba niya ang lahat.”

Hindi isa, hindi lima—kundi daan-daan ang nabiktima. Mula sa mga tricycle driver, teachers, street vendors, hanggang sa ilang senior citizens na inilaan ang kanilang retirement fund sa tiwala kay Marco. May ilang muntik nang magpakamatay dahil sa laki ng nawala. May ilan din na nag-away ang buong pamilya, dahil sa utang na kanilang isinangla para sa “investment.”

Nang umabot na sa sukdulan, si Marco ay biglang nawala. Wala nang ma-contact, sarado na ang kanyang opisina, wala na rin sa social media. Ayon sa mga huling impormasyon, maaaring lumipad siya patungong ibang bansa gamit ang pekeng dokumento. Hanggang ngayon, itinuturing siyang wanted at may standing warrant of arrest.

Ang mga pulis, bagamat nakatutok, ay aminadong nahihirapan. “Maraming ganitong kaso, pero ang masakit dito, sariling kababayan ang ginamit para magsamantala. Ang hirap paniwalaan.”

Sa kabila ng lahat, nananatili ang tanong: Paano tayo umabot sa ganito? Ang tiwalang dapat sana’y pundasyon ng komunidad, ginamit sa kasinungalingan. Ang malasakit, tinumbasan ng kasakiman. Sa lipunan na tila nagiging normal na ang ganitong panlilinlang, paalala ito na ang tunay na kalaban ay hindi lang kriminal, kundi ang kultura ng madaling pera at bulag na pagtitiwala.

Pero sa bawat kwento ng panlilinlang, may aral na kailangang dalhin.

Una, huwag basta magtiwala kahit sa kilalang tao, lalo na kung pera ang usapan. Walang garantiya ang kahit anong investment na sobrang ganda para maging totoo. Pangalawa, dapat maging mas mapanuri ang bawat isa, lalo sa panahon ng digital age kung saan madaling magpanggap. At higit sa lahat, kailangan nating itaguyod muli ang tunay na malasakit sa isa’t isa — hindi para pagsamantalahan, kundi para itayo ang isa’t isa.

Ang kasakiman ni Marco ay nag-iwan ng sugat sa komunidad. Ngunit hindi ibig sabihin nito ay hindi na tayo muling makakabangon. Sa halip, magsilbi itong paalala: Ang tunay na yaman ay hindi nasusukat sa pera, kundi sa tiwala at dangal. At ang pagkakaisa ng Pilipino, kahit ilang beses man masubok, ay hindi kailanman matitinag.