Eksklusibo at Nakakagimbal! Bago tuluyang mamaalam, si Freddie Aguilar ay naiulat na nagsulat ng isang lihim na kanta—isang awitin na hindi pa naririnig ng publiko. Ano ang mensahe ng kanyang huling obra? At bakit ito itinago hanggang sa kanyang pagpanaw?

Walang makakalimot sa tinig at mensahe ni Freddie Aguilar—ang tinig ng masa, ng mga inaapi, ng pag-ibig sa bayan at pamilya. Ngunit sa likod ng mga awitin niyang naging bahagi na ng kasaysayang Pilipino tulad ng Anak, Estudyante Blues, at Bayan Ko, may isa pa pala siyang iniwang obra—isang lihim na awitin na hindi kailanman narinig ng publiko habang siya’y nabubuhay.

At ngayon, sa kanyang pagpanaw, unti-unting lumilitaw ang mga piraso ng katotohanan sa likod ng huling kantang iyon—isang awitin na, ayon sa mga malalapit sa kanya, isinulat hindi para sa entablado, kundi para sa kanyang kaluluwa.

Isang Awit sa Katahimikan

Ayon sa isang kaibigan ng pamilya Aguilar na tumangging ipabanggit ang pangalan, isinulat umano ni Freddie ang kanta sa mga huling buwan ng kanyang buhay, habang tahimik siyang nagpapagaling sa isang pribadong lugar sa probinsya. Wala umanong kasamang recording o instrumental arrangement. Ang meron lang—isang sulat-kamay na liriko, at ilang chords sa likod ng isang ginamit na papel.

“Hindi niya ito ipinakita kahit kanino. Pero minsan, kinanta niya sa akin nang pa-whisper lang, parang panalangin,” ani ng kaibigan.

Ayon sa kanya, ang kanta ay may pamagat na “Sa Dulo ng Laban”—isang awit ng pagninilay, ng paalam, at ng di-nagmamaliw na pag-ibig sa bayan at sa sarili.

Mga Linyang Tagos Hanggang Kaluluwa

Bagaman hindi pa lubos na nailalantad ang buong liriko, ilan sa mga linya ng kanta na diumano’y bahagi ng sulat ay ibinahagi sa media ng isang malapit na tagapamahala ni Freddie Aguilar. Isa sa mga linya:

“Kung sakaling mawala ang aking tinig, sana’y madinig pa rin ang awit ng daing.”

At isa pa:

“Hindi lahat ng laban ay may sigawan. Minsan ang pinakamalalim na laban ay tahimik—sa puso’t isipan.”

Mga salitang tila nagpapaalam, ngunit hindi sumusuko. Mga katagang tila nagsasabing kahit wala na siya sa entablado, mananatili ang mensahe—sa himig, sa damdamin, sa alaala ng sambayanan.

Bakit Itinago?

Isa sa pinakamalaking tanong ngayon: bakit hindi isinapubliko ang kanta habang siya’y buhay pa?

Ayon sa anak ni Freddie Aguilar sa isang pribadong panayam, hindi umano ito ginawa ng kanyang ama upang umiwas sa pagkukumpara. “Sabi niya, ‘Ayokong tapatan ng sarili ko ang sarili ko. Ang kantang ito, para sa akin lang muna. Kapag wala na ako, kung gusto ninyo, ilabas ninyo. Kung hindi, okay lang din.’”

Posible rin, ayon sa mga kaanak, na ang kanta ay naglalaman ng mas personal at mas emosyonal na nilalaman—mga damdaming hindi niya ipinapakita sa publiko. Ito raw ang unang kantang isinulat ni Ka Freddie na hindi para sa bayan, kundi para sa sarili.

Isang Awitin na Maaaring Muling Magpasigla sa Diwa ng Bayan

Ngayong nabunyag na ang pagkakaroon ng lihim na awit, marami sa mga tagahanga ni Freddie Aguilar ang umaasa na ito ay mairerekord at maiparinig sa sambayanan. Ilang musikero na rin ang nagpahayag ng kagustuhang bigyang-buhay ang kanyang huling likha, sa paraang may dangal at respeto.

Marami ang naniniwala na tulad ng Anak, ang kantang ito ay may potensyal na muling yumanig sa puso ng bawat Pilipino—hindi sa sigaw ng protesta, kundi sa panawagan ng katahimikan at katotohanan.

Ang Tunay na Huling Mensahe

Hindi man natin agad marinig ang buong kanta, malinaw na sa mga natuklasang linya at intensyon ni Freddie Aguilar, nais niyang ipaabot sa atin ang mensaheng ito:

“Ang huling laban ay hindi palaging nasa lansangan o sa kanta—minsan nasa pagtanggap, sa pagpapatawad, at sa pagpikit ng mata nang may kapayapaan.”

Sa kanyang katahimikan, muling nagsalita si Ka Freddie. At kahit ito’y huling mensahe, tiyak na ang kanyang tinig ay mananatiling buhay—sa alaala, sa puso, at sa bawat Pilipino na minsang napukaw ng kanyang musika.