“Huli na ang Lahat!” Asawa ng Inang Nasawi Kasama ang 3 Anak, Nagsalita sa Burol — Pagsisisi o Pagtatanggol sa Sarili?

May be an image of 5 people and text

Sta. Maria, Bulacan — Isang katahimikan ang bumalot sa loob ng chapel habang binabasag ito ng impit na hikbi, bulungan, at mga matang puno ng tanong. Sa gitna ng mga bulaklak, kandila, at tatlong maliliit na ataul, sa wakas ay nagsalita ang asawang matagal na pinaghintay ng lahat — ang lalaking naiwan matapos ang sunog na kumitil sa buhay ng kanyang asawa at tatlong anak.

“Kung alam ko lang… sana ako na lang.”
Ito ang isa sa mga unang binitiwang linya ng ama, isang pulis na nakatalaga sa Batangas. Ngunit sa halip na katahimikan, ibinalik sa kanya ng mga kapamilya ng nasawing ina ang tanong na matagal nang naglalagablab sa kanilang dibdib:
“Ngayon mo lang ba naisip ‘yan?”

Ayon sa pamilya ng ina, ilang oras bago ang insidente ay nakapag-ulat ito sa barangay ukol sa matinding problema nila mag-asawa. May mga palatandaan umano ng matagal nang depresyon at kawalang pag-asa. Ngunit tila walang nakaalalang kumustahin, walang humawak sa kamay ng inang patuloy na lumalaban — mag-isa.

Habang nagsasalita ang ama, kapansin-pansin ang kanyang panginginig, pagbagsak ng luha, at pagbitaw ng mga salitang halong pagsisisi at pagtatanggol:
“Hindi ko sila pinabayaan… Ginagawa ko lang ang tungkulin ko.”

Ngunit para sa mga naiwang pamilya ng babae, huli na ang lahat. Anila, hindi sapat ang mga salita ngayon kung kailan wala na ang ina na minsang umiyak sa gabi dahil sa kakapusan, pangungulila, at pagod.
Hindi sapat ang paliwanag kung kailan wala na ang tatlong musmos na sa murang edad ay isinama sa isang masakit na pamamaalam.

“Hindi ka lang asawa… ama ka rin,” sambit ng isa sa mga kapatid ng nasawing ina. “Saan ka nung kailangan ka nila?”

Hindi mapigilang humagulgol ng ilang kaanak. May mga nagtangkang paalalahanan ang lahat na magpigil ng emosyon, ngunit gaya ng apoy na lumamon sa kanilang tahanan, sumiklab na rin ang mga hinanakit na matagal nang kinikimkim.

Sa kabila ng lahat, nananatiling bukas ang tanong:
Ito ba’y boses ng isang lalaking nagsisisi, o isang pagtatangka na hugasan ang kamay mula sa isang trahedyang puwedeng naiwasan kung may nakinig, may kumilos, at may nagmahal nang sapat?

Ang trahedyang ito ay paalala na sa likod ng tahimik na pamilyang tila buo sa mata ng iba, maaaring may nagdurusang hindi na kayang sumigaw ng tulong.

Hindi lahat ng sugat ay may dugo. Minsan, ang pinakamalalim na sugat ay nasa kaluluwa.
At sa kaso ng pamilyang ito — tatlong bata, isang ina, at isang ama na ngayo’y nilalamon ng tanong: “Bakit ngayon lang?”